نژادهای گربه؛ آشنایی با نژادهای معروف گربه ها

گربه

گربه پستانداری کوچک است. این حیوان گوشتخوار محسوب می‌شود. پوست گربه از خز است. گربه پتانسیل این را دارد که با انسان‌ها زندگی کند. به چنین گربه‌هایی، گربه‌های خانگی یا پت می‌گویند. بیشتر به شیوه سرپرستی گربه، گربه‌ها را به خانه می‌آورند. بیش از هفتاد نوع نژاد گربه شناخته شده است.

گربه از جهات زیادی برای انسان مفید است. آنها می‌توانند حشرات موذی یا حیوانات کوچک در خانه را شکار نمایند. همینطور آنها قادر به گرفتن ارتباطی عمیق با انسان هستند. گربه‌ها می‌توانند دورکننده افسردگی در خانه‌ها باشند.

از لحاظ جسمی، آنها حیواناتی منعطف هستند. بدنی قوی دارند و واکنش‌هایی سریع نشان می‌دهند. دندان‌های تیز و فرم پنجه‌هایشان هم طوری است که بتواند در کشتتن طعمه‌ها دقیق عمل کند.

تاریخچه

اثراتی از DNA گربه‌ها از 9 هزار سال پیش پیدا شده است. در بقایای روم باستان، اثراتی از گربه وجود داشته است. در مصر باستان نیز گربه‌های افراد را با آنها مومیایی می‌کردند. به نظر می‌رسد حدود هشت هزار سال پیش گربه‌ها خود را درهلال حاصلخیز (از مصر تا خوزستان) به اجتماعات کشاورزی و انسان‌ها نزدیک کردند. وقتی به 4400 سال پیش رسیدیم، گربه‌ها همه‌جای آسیا و اروپا حاضر بودند.

گربه‌ها، موش‌ها و مارها را شکار می‌کردند. به همین دلیل رابطه صمیمانه‌ای بین انسان و گربه به وجود آمد. در واقع اینطور نبود که انسان‌های برای اهلی کردن گربه‌ها، آنها را گرفته و در قفس گرفته باشند. برعکس، این رابطه اندک‌اندک و با رضایت طرفین شکل گرفت.

وقتی به حدود 3500 سال پیش به مصر باستان می‌رسیم، اوضاع بسیار جدی‌تر می‌شود. گربه‌ها به نوعی نماد تمدن مصریان بودند. آنها احترام فراوانی برای گربه‌ها قائل بودند. مصریان الهه‌های مقدسی داشتند که به شکل گربه بودند.

در ایران

حدس زده می‌شود که در دوره کمبوجیه، گربه از مصر به ایران آورده شد.  به نظر می‌رسد گربه‌ها از ایران و مصر به شرق دور رفتند. این سفر از راه جاده ابریشم انجام شد.

یک داستان معروف در مورد گربه و تاریخ ایران باستان وجود دارد. پلوزیوم نبردی میان ایران و مصر مربوط به 2500 سال پیش بود. هخامنشیان با رهبری کمبوجیه دوم در این جنگ به مصر حمله کردند. مصریان پشت دیوارهای محکم خود مشغول دفاع بودند و جنگ مدت زیادی به طول انجامید. کمبوجیه تاکتیک جدیدی به کار بست. به سواران پیشرو دستور داد که با خود گربه حمل کنند. همینطور روی سپرها و پرچم‌ها طرح گربه کشیدند. مصریان به دلیل احترام فراوان به گربه‌ها، دست از پرتاب تیر برداشتند.

در آیین زرتشتیان دوره ساسانیان، گفته می‌شد که گربه (گوربک) از روح شیطانی ساخته شده است. همینطور در اسناد مربوط به متون پهلوی، گربه‌ها در بین گرگ‌ها که بسیار منفور بودند طبقه‌بندی می‌شدند. این در حالی است که در همین دوره سگ ها در ایران باستان محبوبیت بسیار زیادی داشتند.

افسانه‌ای رزتشتی به نام دادستان دنیگ وجود داشت. به زبان فارسی میانه است و توسط  منوچهر در قرن دوم یا سوم هجری نوشته شده است. در این افسانه گفته شده بود که گربه از عمل جنسی بین جمک خواهرِ جم با یک دیو به وجود آمده است.

نژاد گربه

گربه‌ها انواع بسیار متفاوتی دارند. شاید در نگاه اول، دو نوع ظاهر در نظر شما بیاید. یکی از آنها گربه پرشین یا ایرانی باشد و دیگری گربه‌های خیابانی. اما این نگاه غلط است. نژادهای متفاوتی وجود دارد. البته خلوص نژاد در گربه‌ها کمتر محل بحث بوده است. به همین دلیل سخت بتوان گربه‌ای را پیدا کرد به طور خالص مربوط به یک نژاد باشد. اکثر آنها دورگه هستند.

گربه پرشین

پرشین کت یکی از قدیمی‌ترین نژادهای گربه است. در سفرنامه‌ی اصفهان مربوط به سال 1620 پیترو دلاواله جهانگرد ایتالیایی به حضور این گربه‌ها اشاره شده است. در قرن شانزدهم این گربه‌ها به اروپا برده شدند. حالا نیز به عنوان حیوان خانگی لوکس از آنها نگه‌داری می‌شود. گربه پرشین یکی از نمادهای ایران در جهان شناخته می‌شود. با این حال در ایران کمتر شناخته‌شده است.

وجه تمایز این گربه، موهای بلندش است. همینطور صورت گرد و بینی کوتاهی دارند. البته به دلیل همین موهای بلند، نگه‌داری از این گربه در منزل کار دشواری است. گفته می‌شود زادگاه اصلی این گربه خرمدره در استان زنجان است. به همین دلیل این گربه به نام خرم کت هم معروف است.

ظاهر این گربه، در بین گربه‌های وحشی وجود ندارد. هیچکدام از گربه‌های وحشی چنین موهای بلند یا چنین دماغ کوچکی ندارند. به نظر می‌رسد این تغییر حاصل یک جهش ژنتیکی باشد.

گربه پرشین از جمله تنبل‌ترین گربه‌ها به شما می‌رود. آنها می‌تواند اکثر روز یکجا نشسته یا دراز بکشیند. فرم بدن و بینی گربه باعث شده که در معرض مشکلات تنفسی، پوستی، چشم و زایمان باشد. همین موضوع همینطور سبب سرازیر شدن اشک از چشم گربه پرشین می‌شود. به همین دلیل باید اشک آنها را هر روز با دستمال نمدار پاک کرد. این گربه به توجهی بیش از بیشتر انواع گربه نیاز دارد. غذای گربه در این نژاد باید بسیار با وسواس بیشتری انتخاب شود.

انواع

چند نوع گربه متفاوت پرشین وجود دارد. پرشین‌های صورت تخت، از یک جهش ژنتیکی در حوالی سال 1950 به وجود آمدند. در ابتدا به خاطر مشکلات سلامتی، توافق بر این بود که نباید این نژاد زیاد شود. با این حال به خاطر ظاهر آنها که قابلیت محبوب شدن داشت، پرورش‌دهندگان تصمیم گرفتند آن را پرورش داده و به فروش برسانند.

هیمالین یک نوع دیگر از پرشین‌ها است. این نوع از جفت‌گیری نژاد پرشین و سیامی در حوالی 1950 به وجود آمده است. در واقع ظاهر شبیه به پرشین و رنگ‌ها به سیامی نزدیک است. از دهه هشتاد میلادی تاکنون این نوع گربه را در همان دسته پرشین در نظر می‌گیرند.

اگزاتیک موکوتاه حاصل جفت‌گیری دیگری بین پرشین‌ها و گربه‌های آمریکایی موکوتاه بود. ریخت بدنی این زیرنژاد شبیه به پرشین و موهای کوتاه آن از گونه آمریکایی است. از لحاظ تنبلی و مشکلات فیزیکی، این گونه بیشتر به پرشین شبیه است.

پرشین‌های عروسکی یا فنجانی گونه‌ای کوچک از پرشین‌ها هستند. اینها را پرورش‌دهندگان به وجود آورده‌اند و به مینی پرشین یا پیکسی هم معروف هستنند. 

چینچیلا یک نوع پرشین نقره‌ای یا طلایی است. البته آمریکایی‌ها تصمیم داشتند این نوع پرشین را به عنوان گونه‌ای مجزا ثبت کنند که موفق نشدند. پوزه‌ی آنها کشیده‌تر است، راحت‌تر نفس می‌کشند و اشک چشم‌ها هم کمتر است. 

سیامی

سیامی (Siamese) یکی از نژادهای مهم گربه است. این نوع گربه بیشتر مربوط به خاور دور است. توافق تاریخ‌نگاران بر این است که اصالت این گربه مربوط به جنوب شرقی آسیا است. تایلند احتمالا محل تولد آنها است. سیام، نام قدیم تایلند است. گفته می‌شود در سال 1880 پادشاه این کشور یک جفت از این حیوان را به سفارت انگلستان در بانکوک هدیه داد. سفیر نیز گربه‌های را با خود به انگلستان برد. به سرعت این حیوانات ازدیاد نسل کردند. این گربه در انگلستان خیلی زود به محبوبیت رسید.

حیوانی با اندازه متوسط و لاغر است. با این حال بدنی قوی و عضلانی دارند. خصوصیت ظاهری مهم سیامی، بخش‌های تیره روی بدنی روشن است. این قسمت‌های تیره روی گوش، صورت، دم و پای گربه هستند. عمر این حیوان معمولا در خانه بین 8 تا 12 سال است.

آنها گربه‌های پرجنب و جوشی هستند. همینطور آموزش‌پذیر هستند. علاقه خاصی به بالا رفتن از چیزها دارند. از حیث رفتارها، آنها شباهت‌هایی به سگ‌ها دارند. دنبال انسان می‌آیند و دنبال جلب توجه صاحب خود هستند. همینطور در صورت تنها ماندن افسرده خواهند شد.

از مشکلات سلامتی این گربه، مشکل ضعف چشم‌ها است. موضوعی که باعث تیری دید می‌شود. آنها نسبت به گربه‌های دیگر، چشم‌های ضعیفی دارند. به همین دلیل اگر در خیابان زندگی کنند، احتمال تصادف آنها بالاست. همینطور مستعد بیماری آسم و برونشیت هستند. کبد آنها هم احتمال بروز مشکل را دارد.

DSH یا گربه خیابانی

همان گربه‌های موکوتاهی هستند که در ایران فراوان یافت می‌شوند. در ابتدا آنها در دسته American Short Hair جا می‌گرفتند. اما بعد مشخص شد ارتباطی به این نژاد ندارند. به همین دلیل از سر نامشخص بودن عقبه، به آنها نام domestic short hair دادند. این به معنی گربه‌های موکوتاه خانگی است. در خیابان‌های سراسر جهان، فراوان این گربه‌ها دیده می‌شوند. با  این حال چون نژاد ارزشمندی نیستند، اولویت برای نگه‌داری در خانه‌ها نبوده‌اند. از لحاظ جسمی این گربه‌ها مقاومت خوبی نشان می‌دهند. کمتر از سایر نژادها مریض می‌شوند.

مین کوون

بومی آمریکای شمالی است. به طور بخصوص این گربه به ایالت مین در آمریکا مربوط است. جز بزرگترین گربه‌ها به شمار می‌رود. خوش مشرب و باهوش است. به آن نام مستعار غول مهربان هم داده‌اند. تاریخی در خصوص اولین موارد این نژاد در دست نیست. با این حال در قرن نوزدهم میلادی، به نژادی محبوب تبدیل شدند.

طی قرن بیستم، نژادهای پرمو به آمریکا وارد شدند. همین باعث شد که کمی حضور این نژاد کمرنگ شود. طی چند دهه اخیر، دوباره این گربه پررنگ شده است. وزن بالغ نر این گربه تا حدود 9 کیلو می‌رسد. رکورددار گربه‌ای به نام لودو بود. این گربه حدود 15 کیلو وزن داشت.

اسکاتیش فولد

یکی از محبوب‌ترین نژادهای گربه در جهان است. این گربه با گوش‌های خوابیده و صورتی بامزه شناخته می‌شود. همینطور آرام و سازگار هستند و نگه‌داری از آنها لذت‌بخش است. در مجموع این گربه به رابطه خوب با صاحب خود، سایر آدم‌ها و حیوانات دیگر شناخته می‌شود.

این نژاد صدای ظریفی نیز دارد که بین نژادهای گربه منحصربه‌فرد است. چیزی که باعث تفاوت در گوش‌های این نژاد شده، جهشی ژنتیکی بوده که غضروف‌های او را تحت تاثیر قرار داده است. به همین دلیل گوش‌های او به صورت خوابیده یا تاشده دیده می‌شود. از این رو، این نژاد صورتی کمی شبیه به جغد دارد.

اولین بار اسکاتیش فولد در سال 1966 ثبت شد. اصالت این نژاد، به گربه‌ای به نام سوزی برمی‌گردد که در یک مزرعه در اسکاتلند، در سال 1961 زندگی می‌کرد. گوش‌های این گربه به طرزی غیرمعمول خوابیده بود و اینطور دو بچه‌ای گربه‌ای که او زایید نیز با همین مشکل متولد شدند. یکی از همسایه‌های مزرعه مورداشاره که پرورش‌دهنده گربه بود مسئله را متوجه شد، روی آنها کار کرد. از دو گربه‌ای که سوزی به دنیا آورده بود یکی عقیم متولد شد اما یک بچه‌گربه نر به نام سانز از او باقی ماند. خود سوزی سه ماه بعد از تولد فرزندانش با یک ماشین تصادف کرد و مرد.

طی سه سال، بیش از هفتاد بچه‌گربه که سانز پدر آنها باشد متولد شدند. این بین برخی با گوش‌های خوابیده به دنیا می‌آمدند و برخی دیگر به مادرشان که از نژادهای متفاوتی بودند می‌رفتند. بعد این نژاد به عنوان چیزی جدید به ثبت رسید. تمام گربه‌های این نژاد در واقع فرزندان سوزی که گربه‌ای در یک مزرعه بود، هستند. 

این گربه در مجموع گربه‌ای با مشکلات سلامتی کم است. بیشتر مشکلات در آنها مربوط به کلیه و ماهیچه‌های قلب است. آنها به خوابیدن به پشت معروف هستند. از سوی دیگر برخی بچه‌گربه‌هایی که مادران اسکاتیش فولد به دنیا می‌آورند، گوش‌های معمولی دارند و گوش خوابیده در تمام بچه‌گربه‌ها اتفاق نمی‌افتد. عمر متوسط این نژاد پانزده سال است.

بریتیش شورت هیر

بریتیش شورت هیر، ظاهری زیبا و خاص دارد. این گربه بسیار قدیمی است. به نوعی می‌توان این نژاد را قدیمی‌ترین نژاد باقی مانده گربه معرفی کرد. اسنادی مربوط به قرن اول میلادی وجود دارد که این گربه از سرزمین روم وارد بریتانیا شد. این گربه به شکار موش، مار و حشرات بسیار معروف است.

گربه‌های کنونی این نژاد با نژادهای دیگر اروپایی ترکیب شده‌اند. با این حال آنطور که متخصصان می‌گویند، نمونه‌های فعلی تفاوت زیادی از نظر ظاهر با موارد اولیه ندارند. این نژاد در قرن نوزدهم، بسیار معروف بود. حتی اولین شوی گربه‌ها در اواخر این قرن، با همین نژاد برگزار شد. با این حال با ورود گربه پرشین و سایر گربه‌های موبلند در دهه‌ی 1900، از محبوبیت بریتیش شورت هیر کاسته شد. در جریان جنگ جهانی اول، این نژاد حتی نایاب شده بود.

از ترکیب بریتیش شورت هیر و پرشین، بریتیش لانگ هیر (گربه بریتیش با موهای بلند) به وجود آمد. پس از یک دوره نایاب بودن، در دهه هفتاد پرورش‌دهنده‌ها دوباره نژاد بریتیش اولیه را رونق دادند. از 2013 تاکنون دوباره این نژاد به محبوب‌ترین نژاد بریتانیا تبدیل شده است.

آمریکن شورت هیر

این نژاد که به اختصار آن را ASH معرفی می‌کند، گونه‌ای فروان در آمریکا است. این گربه‌ها از اروپا به آمریکا رفتند. در واقع آنها در کشتی‌هایی که اقیانوس اطلس را طی می‌کردند حضور داشتند و موش‌ها را از بین می‌بردند تا به محموله کشتی آسیب رسانده نشود. به طور کل اصطلاحی به نام Ships Cats یا گربه‌های کشتی در آن دوره مرسوم بود که البته شامل نژادی خاص نمی‌شد. بسیاری از این گربه‌ها بعدها از کشتی خارج و به قاره‌ی آمریکا قدم گذاشتند. در سال 2012، این نژاد، هفتمین نژاد محبوب در ایالات متحده آمریکا بود.

در اوایل قرن بیستم بود که این نژاد خود را در آمریکا تثبیت کرد. در ابتدا آنها را با نژاد DSH یکسان معرفی می‌کردند اما بعد مشخص شد این دو نژاد ربطی به هم ندارند. ASH در واقع از لحاظ پیشینه خالص نیست و از ترکیب نژادهایی متفاوت به وجود آمده است. همینطور آنها به گربه‌های کارگر معروف هستند چون در مزارع و کشتی‌ها، برای کنترل جمعیت موش‌ها فعالیت می‌کردند.

با وجود اینکه این گربه از نظر نژاد ارزشمند نیست، بدن قدرتمند و نسبتا بزرگی دارد. آنها از لحاظ سلامتی از بهترین نژادهای گربه هستند و توانایی بالایی برای مفید بودن و کمک به انسان دارند. هشتاد ترکیب رنگی متفاوت از این گربه وجود دارد. از سیاه و قهوه‌ای تا نقره‌ای و سفید، با رنگ چشم‌هایی که گاها آبی و سبز هم هستند.

حبشی

گربه حبشی (Abyssinian یا به طور خلاصه Abys) یکی از انواع گربه موکوتاه گربه است. موها در این گربه می‌توانند به رنگ‌های متفاوتی نسبت به هم رشد کنند. نام این نژاد از کشور حبشه برداشته شده که همینک اتیوپی نام دارد. اصالت این گربه به همین کشور برمی‌گردد.

این نژاد، قدیمی‌ترین نژاد باقی مانده از گربه است. گربه‌های قدیمی این نژاد مربوط به قرن‌ها پیش، تفاوت چندانی با نژاد کنونی این گربه نداشتند. با این حال نسل کنونی مربوط به سربازان انگلیسی‌ای است که چندتای آن را از شمال آفریقا به اروپا آوردند. از لحاظ محبوبیت، این گربه بین پنج نژاد محبوب در سراسر جهان قرار می‌گیرد.

از نظر ظاهری، گربه متفاوتی است. درازتر و لاغرتر از حد معمول است و شبیه به مدل‌های انسانی در نظر گرفته می‌شود. همینطور گوش‌های تیز و بزرگی دارد. گربه بسیار فعال و کنجکاوی است و دائما به دنبال صاحب خود در خانه جابجا می‌شود. او شیفته بازی کردن است و نام دیگر او را دلقکِ دنیای گربه‌ها گذاشته‌اند.

التهاب لثه، مشکلات کلیوی و احتمال کوری مادرزادی، از مشکلات سلامتی چشمگیر در این نژاد است.

سومالی

از این گربه با نام مو بلند آفریقایی نیز یاد می‌شود. آنها یک سری ژن‌های گربه‌های حبشه را دارا هستند. اصالت آنها از کشور آفریقایی سومالی هستند. اولین مورد شناخته شده از این نژاد به دهه پنجاه میلادی برمی‌گرد. هرچند در به وجود آمدن این نژاد، پرورش‌دهندگان غربی نقش داشتند. دهه هفتاد میلادی این نژاد در آمریکا با نام گربه سومالیایی به ثبت رسید. از دهه نود نیز در سایر کشورهای جهان پذیرفته شد. 

رنگ‌های گرم در این گربه بیشتر پیدا می‌شوند. از آن همینطور به نام “گربه روباهی” یاد می‌شود. به دلیل اینکه در برخی نمونه‌ها کاملا شبیه به روباه به نظر می‌آیند. از این نژاد گاهی رنگ‌هایی نظیر نقره‌ای، قهوه‌ای و کرم هم دیده شده است. این نژاد رفتاری بسیار دوستانه با انسان دارد و با موهای بلند بدن و دم خود، دلربایی می‌کند. از نظر سلامت، گربه سومالی عمدتا سالم و بدون مشکل است. با این حال مانند گربه‌های دیگر، احتمال دچار شدن به یک سری بیماری های گربه وجود دارد. التهاب لثه، پوسیدگی دندان و مشکلات کلیوی از این دسته هستند.

اسفنیکس

اسفنیکس (Sphynx) یا گربه بدون مو گربه‌ای متفاوت از همه گربه‌های دیگر جهان است. نداشتن مو در این نژاد بر اثر یک جهش ژنتیکی است. با این حال وقتی اولین گربه‌ها با این ظاهر پیدا شدند، پرورش‌دهنده‌ها وارد عمل شدند و با پرورش انتخابی، نسل آنها را در دهه شصت میلادی زیاد کردند. این اتفاق در کانادا رخ داد و این گربه را می‌توان کانادایی در نظر گرفت.

سبیل در برخی نمونه‌های این نژاد دیده شده اما در برخی دیگر، آن هم وجود ندارد. سر باریک و بلندی دارند و از نظر رفتاری شباهت بیشتری به سگ ها دارد. در واقع با گربه‌ای طرف هستیم که دائما در خانه به دنبال صاحب خود به راه می‌افتد و در تلاش برای جلب توجه او است. گربه باهوش و پر تحرکی است.

این گربه با توجه به وضعیت خود، نسبت به سرما بسیار حساس است. باید تلاش زیادی انجام داد که همیشه دمای خانه تا اندازه مناسبی گرم باشد. همینطور احتمال سرطان پوست در این نژاد بالا است.

رگدال

رگدال (Ragdoll) یک نژاد گربه با موهای رنگارنگ و چشم‌های آبی است. موهای آنها تقریبا بلند و نرم است و از سوی دیگر گربه‌ای قوی با عضلات نسبتا زیاد هستند. پرورش دهنده‌ی آمریکایی آن بیکر در دهه شصت میلادی این نژاد را معرفی کرد. این نژاد به عنوان گربه‌هایی مهربان شناخته می‌شود. در بریتانیا و آمریکا، این نژاد محبوبیت بالایی دارد. به این نژاد نیز لقب گربه‌های سگ‌مانند را داده‌اند. دلیل، مهربانی بی قید و شرط این نژاد با صاحب خود است. این گربه به نظر فاقد خشونت است.

با وجود این رفتار مهربانانه، آنها از بزرگترین گونه‌های گربه هستند. وزن آنها می‌تواند تا 9 کیلو برسد. بسیاری از گربه‌های این نژاد از مشکلات کلیوی رنج می‌برند.