آموزش و تربیت سگ؛ چه چیزهایی را می‌توان به سگ‌ها یاد داد؟

مقدمه

آموزش و تربیت سگ، موضوعی مهم جهت آماده‌سازی سگ برای زندگی در کنار انسان‌ها است. مسئله این است که سگ برای زندگی در خانه باید ضوابطی را رعایت کند. این باعث راحت شدن زندگی در کنار یکدیگر می‌شود. اگر سگی درست آموزش داده نشود، همان رفتارهایی را نشان می‌دهد که در غریزه او وجود دارد و برای زندگی در محیط بیرون از خانه صدق می‌کند. چنین چیزی در محیط خانه پذیرفته شده نیست.

با این حال جای نگرانی وجود ندارد. سگ‌ها موجوداتی بسیار آموزش پذیر و علاقه‌مند به یادگیری هستند. آنها عاشق زندگی در کنار انسان‌ها هستند و به همین دلیل قادر به یاد دادن چیزهایی بسیار به آن هستید. راجع به آموزش و تربیت گربه پیش از این صحبت کردیم. باید بگوییم که آموزش و تربیت سگ به مراتب می‌تواند کار گسترده‌تری باشد و سگ بسیار در این زمینه با شما همکاری خواهد کرد.

البته آسیب‌هایی نیز این بین وجود دارد. متاسفانه گاهی رفتارهایی خشن به عنوان تربیت سگ در ایران مطرح شده است. ما اینجا منتقد هرگونه رفتار خشن در خصوص این موجودات نازنین هستیم. راهکارهایی که در ادامه توصیه خواهیم کرد، بسیار دوستانه و لازم برای زندگی سرشار از همزیستی مسالمت‌آمیز هستند.

تربیت سگ

تربیت سگ به طور کل قرار است به چیزهای زیادی منجر شود. مثلا آموزش این به سگ که نیمه‌های شب زمان مناسبی برای پارس کردن نیست. همینطور اینکه سگ باید کجا دستشویی کند، چه چیزهایی را نخورد و چه کارهایی انجام ندهد. با این حال قرار نیست با آزمون و خطا کاری انجام دهید. اطلاعات بسیاری در این خصوص، توسط متخصصان نوشته شده‌اند. این اطلاعات قابل کمک به شما هستند. شما با دنبال کردن قوانین، قادر به تربیت مناسب سگ خود خواهید بود.

در خصوص لزوم تربیت سگ می‌توان چیزهای زیادی گفت. به خصوص اگر زندگی آپارتمانی شیوه گذران عمر شماست، یک سری نکات باید این بین رعایت شود. در صورت اینکه سگی تربیت نشده داشته باشید، ممکن است صدای اعتراض همسایه‌ها در بیاید. ممکن است کار به جایی برسد که از شما بخواهند سگ را از خانه ببرید و دیگر بر نگردانید. همینطور این می‌تواند الگویی بد برای دیگران باشد. برای کسانی که قصد سرپرستی یک سگ را دارند. آنها با دیدن مشکلات شما ممکن است از این موضوع پشیمان شوند. احتمالا این چیزی نیست که بخواهید. اینکه سگی آن بیرون بدون سرپرست باشد چون شما به وظایف خود عمل نکردید.

سگ‌ها حیواناتی با قدرت یادگیری بالا هستند. آنها از همان سنین پایین، رفتار و اعمال سرپرست خود را به دقت زیر نظر می‌گیرند. ممکن است هر رفتار شما این بین، باعث بازخوردی در ذهن سگ شود. به این صورت که پس از آن کاری را انجام بدهد یا ندهد.

به طور کل تربیت سگ یک زمان طلایی دارد. این زمان از دو ماهگی تا هشت ماهگی است. این باعث شکل گیری شخصیت سگ شما می‌شود. اگر تا آن زمان کاری در این خصوص انجام نداده باشید، ممکن است کار پس از آن بسیار دشوار شود.

اساس در تربیت سگ بر تشویق و نادیده گرفتن استوار است. تشویق کارهای خوب و عدم توجه به سگ در صورت انجام اعمال ناپسند.

تنها ماندن

یکی از اولین چیزهایی که سگ باید یاد بگیرد، این است که بتواند در خانه تنها بماند. سگ‌ها بسیار اجتماعی هستند و از تنها ماندن بیزارند. با این حال باید گاهی با تنها ماندن در خانه کنار بیایند. قرار نیست وقتی تنها گذاشته شدند، زوزه بکشند و دیگران را آزار بدهند. البته این رفتار کاملا طبیعی و در غریزه حیوان است. البته پیش از هرچیزی باید به شما بگوییم که کاری درست نیست اگر بخواهیم سگ را برای هشت ساعت در خانه تنها بگذاریم. باید زمان‌های تنها ماندن حیوان را محدودتر در نظر بگیریم. شش ساعت نهایت زمانی است که برای این منظور توصیه کرده‌اند.

در خصوص توله سگ‌ها، نباید زمانی بیش از دو ساعت آنها را تنها گذاشت. هنوز کاملا در خصوص دستشویی کردن آموزش ندیده‌اند. همینطور ممکن است در صورت تلاش برای ماجراجویی در خانه، به وسایل آسیب بزنند.

راهکار

چند شیوه متفاوت برای این کار توصیه شده است:

• جایی امن برای او بسازید. مثلا یک باکس برایش در نظر بگیرید که آن محل برایش کاملا شخصی باشد. بتواند در آن چرت بزند و ریلکس کند. همینطور داشتن چند اسباب بازی نیز می‌تواند کمک کند. اسباب بازی جویدنی در این هنگام گزینه جالبی است.
• برایش موسیقی بگذارید. یک سری موسیقی آرامش‌بخش پلی کنید تا در زمانی که نیستید، خانه کاملا ساکت نباشد. سگ با موزیک متال استرس می‌گیرد. موزیک‌های کلاسیک مانند باخ و بتهوون برای او مناسب است.
• می‌تواند با یک دوست یا همسایه که سگ دارد هماهنگ کنید. تا در وقتی که نیستید، سگ‌های شما با هم باشند و بازی کنند. این می‌تواند تا ساعت‌ها آنها را سرگرم کند.
• ممکن است در زمان ترک خانه، صدای پارس کردن سگ را بشنوید. اینکه برگردید و او را نوازش کنید -تا پارس نکند- یک اقدام غلط است. او اینطور متوجه می‌شود که با پارس کردن، شما برخواهید گشت. وقتی کاملا ساکت شد می‌توانید برگردید.
• پیش از ترک سگ، او را برای پیاده روی ببرید. اینطور کاملا خسته می‌شود و وقتی تنها ماند، خواهد خوابید. بردن سگ برای پیاده روی صبحگاهی پیش از رفتن به محل کار اقدامی بسیار مناسب است.
• نبودن خود را عادی جلوه دهید. در زمان تربیت، مرتبا خانه را در فواصل کوتاه ترک کرده و برگردید. سپس زمان بیرون ماندن را کم‌کم زیاد کنید. در برگشت هم تا زمانی که سگ آرام نشد، با او سلام و احوالپرسی نکید.

اجتماعی شدن

مهم است که سگ رفتاری اجتماعی از خود نشان دهد. اینکه خوش اخلاق و بااعتماد به نفس باشد. سگ نباید در برابر سایر حیوانات، دامپزشک و دوستان شما بترسد، پارس کند یا دست به خشونت بزند. باید در این موارد هوشیار و با رفتار مناسب باشد. صحبت از سگی است که به سرپرست خود اطمینان دارد. می‌داند که او را جایی نمی‌برند که چیز مضری منتظرش باشد. البته مسئله نژادهای سگ، اینجا تا حدودی موثر است. اجتماعی کردن در برخی نژادها راحت تر و در برخی سخت‌تر است.

همانطور که گفته شد، آموزش‌ها باید در کودکی داده شود. برای اجتماعی کردن سگ تا شش ماهگی فرصت دارید. پس از آن تاریخ اگر مشکلات حل نشده باشد، احتمالا کار دشوارتری برای تربیت خواهید داشت. توله‌سگ باید از ابتدا با افراد و حیوانات دیگر روبرو شود تا ترس‌هایش بریزد.

راهکار

اولین قدم این است که سگ را حداقل تا دو ماهی از مادر و برادر/خواهرهایش جدا نکنید. این به آنها تا حدود زیادی اجتماعی شدن را یاد می‌دهد. پس از آن تاریخ هم باید سگ‌ها را در اجتماع نگه دارید. باید با سگ‌های دیگر ارتباط داشته باشند. او را بیرون، به جاهایی که افراد دیگری سگ خود را می‌آورند ببرید. اینطور اجازه ارتباط به سگ خود می‌دهید. بازی کردن سگ‌ها با یکدیگر، مسئله‌ای بسیار مهم و در جهت کمک به سلامت فیزیکی و رفتاری آنها است.

جز ارتباط با سایر سگ‌ها، باید با انسان‌ها هم ارتباط بگیرد. او را در موقعیت ارتباط قرار دهید. دوست خود را به او معرفی کنید و بگذارید با هم بازی کنند. یا حتی اگر سگ را به پارک می‌برید، اجازه بدهید سگ شما ذوق کودکان را ببیند. بگذارید آنها با هم کمی بازی کنند. حتی می‌توان آنها را با باکس به مهمانی‌های دوستانه خود ببرید تا با همه دوستان شما آشنا شود.

برای نترسیدن از صدای بلند، او را در معرض صدای بلند بگذارید. برای او تجربیات جدید به وجود بیاورید. صدای جاروبرقی، سشوار، ماشین لباس‌شویی و صداهای اینچنین، بخشی از زندگی ما هستند. از کودکی سگ باید به این اصوات عادت کند. باید بداند که خطری او را تهدید نمی‌کند. هربار که این بین سگ شما، راحت‌تر با این مسائل برخورد کرد، می‌توانید به او پاداش بدهید.

دستشویی

خانه، قوانین خاص خود را دارد. سگ نمی‌تواند در هرجای خانه که خواست، دستشویی کند. این یکی از مهمترین آموزش‌هایی است که باید به او بدهید. این آموزشی است که از اولین روزهای حضور سگ در خانه شما آغاز می‌شود. این حیوان نازنین باید یاد بگیرد که خانه‌ای که او در آن زندگی می‌کند یک سری قوانین خاص خود را دارد. البته قوانین قابل آموزش به سگ بسیار بیشتر از دستشویی کردن است. با این حال این مورد، مهمترین مسئله است.

سرعت یادگیری توله‌ها و نژادهای متفاوت سگ با هم فرق دارد. به همین دلیل در صورت عدم یادگیری، باید به تلاش خود ادامه دهید. از دو ماهگی، عمدتا سگ‌ها قادر به کنترل مثانه خود هستند. باید آموزش را از آن زمان شروع کنید. دو راهکار در این مورد اخذ می‌شود. برخی جای دفع را در خانه و برخی خارج از آن قرار می‌دهند. در کل با پروسه‌ای طولانی طرف هستیم. چیزی که ممکن است بسیار دشوار رخ دهد.

بیرون از خانه دو نوع دستشویی داریم. یک مورد که رفع حاجت است. مقدار آن به نسبت زیاد است. با این حال یک نوع دیگر نیز وجود دارد. سگ‌ها علاقه به گسترش قلمروی خود دارند. به همین دلیل ممکن است بیرون خانه در چند جای مختلف، به اندازه کم دستشویی کنند.

خارج از خانه

باید سگ یاد بگیرد که می‌تواند بیرون از خانه هم دستشویی انجام دهد. او را به این منظور با قلاده بیرون ببرید. او باید متوجه شود که برای تفریح و بازی بیرون نرفته است.

پس از مدتی زمان دستشویی کردن سگ شما دستتان می‌آید. مثلا در بسیار از سگ‌ها زمان آن صبح و غروب است. باید خود را آماده آن زمان کنید. در ابتدا شاید بد نباشد هر دو ساعت یک بار او را برای دستشویی از خانه خارج کنید. او کم‌کم متوجه می‌شود که بهتر است دستشویی خود را نگه دارد.

یک مسئله بسیار مهم این بین مطرح است. سگ شما حق دارد در پارک مدفوع کند. با این حال وظیف کارگران پارک نیست که مدفوع سگ شما را بردارند. حتما با یک یا دو پلاستیک برای این منظور از خانه خارج شوید. پس از مدفوع کردن سگ، آن را برداشته و در سطل زباله بیندازید. شاید کمی حال به هم زن به نظر بیاید. با این حال این وظیفه شما به عنوان یک شهروند است.

در خانه

البته این شیوه چندان ایده‌آل نیست. با این حال همیشه امکان بیرون بردن سگ مهیا نیست. به خصوص در ایران که این کار جرم‌انگاری شده است! همینطور وقتی فرد در آپارتمانی بلند زندگی می‌کند، این کار دشوار می‌شود. از سوی دیگر، برای افرادی که مجبور به تنها گذاشتن سگ خود در زمانی طولانی هستند، این نیاز به وجود می‌آید که سگ دستشویی کردن در خانه را یاد بگیرد.

یک نکته مهم این است که اگر قصد یاد دادن دستشویی خارج از خانه را به سگ دارید، راهکاریی که در ادامه گفته می‌شد، این روند را کند می‌کند. در واقع اگر برای او در خانه شرایط توالت آماده کنید، خود را نگه نمی‌دارد که در ساعتی مقرر وی را بیرون ببرید و آنجا دستشویی کند.

چیزی به عنوان پدهای جذب ادرار در پت‌شاپ‌ها به فروش می‌رسد. جنس‌های مختلفی از این پد وجود دارد. همینطور چیز دیگری که باید تهیه کنید پارک سگ است. چیزی قفس مانند، روباز و نسبتا بزرگ که در یک گوشه از خانه آن را قرار می‌دهید. همینطور تشویقی برای اوقاتی که سگ کار خود را درست انجام می‌دهد. آخرین چیزی که می‌تواند موثر باشد قطره ادرار است. با ریختن این قطره در پارک سگ، او زودتر متوجه می‌شود که کجا باید دستشویی کند.

در واقع هدف این است که گوشه‌ای برای دستشویی سگ در نظر بگیرید. اینطور سگ را محدود می‌کنید که تنها در آن قسمت از خانه دستشویی خود را انجام دهد.

البته گاهی در سنین بالا سگ، در جای خود دستشویی نمی‌کند. پیشتر در بخش های رفتارهای سگ و بیماری های سگ توضیح دادیم که این ممکن است نشانی از بیماری باشد. در چنین زمانی حتما باید به دامپزشک مراجعه کنید.