بیماری های سگ؛ انواع بیماری‌ها و نشانه‌های آنها در سگ‌ها

مقدمه

سگ‌‌ها دوستان خوب انسان‌ها هستند. با این حال این، پتانسیل بالایی برای انواع بیماری سگ ها وجود دارد. مجموعه‌ای از مراقبت‌ها و پرهیزها وجود دارد که باید انجام شود تا سگ سالم بماند. به هر حال باید توجه کنید که عمر سگ‌ها محدودتر از انسان است. باید توجه زیادی به خرج بدهیم تا این عمر کوتاه، محدودتر از چیزی که باید نشود.

پیش تر شما را با نژادهای سگ، معنی رفتارهای سگ و غذاهای سگ آشنا کردیم. شناخت راجع به مسائل ذکر شده به شما ذهنیتی اولیه در مورد نیازها و خلقیات سگ خواهد داد.

بیماری های سگ ها

واکسیناسیون

برای جلوگیری از انواع بیماری، سگ‌ها واکسینه می‌شوند. برای اثرگذاری واکسیناسیون، باید آن را در موقع مقرر انجام داد. معمولا واکسیناسیون سگ‌ها چند مرحله‌ای است. اولین واکسن سگ در دو ماهگی انجام می‌شود. پس از آن، هر سه هفته یک بار باید واکسن دیگری زده شود. این برنامه تا 4 ماه ادامه دارد. وقتی سگ یک ساله شد، واکسن دیگری به او زده می‌شود. واکسیناسیون سگ‌ها تنها جهت جلوگیری از بیماری‌ها نیست. همینطور جهت عدم سرایت بیماری به انسان نیز می‌شود.

دو دسته واکسن داریم که در ادامه با آنها آشنا می‌شوید:

واکسن‌های اصلی

واکسن‌های اصلی باعث جلوگیری از این بیماری‌ها می‌شوند:

• پاروویروس: یک نوع بیماری عفونی است. این بیماری باعث اسهال و استفراغ خونی در سگ می‌شود و واگیردار است. در صورت عدم واکسیناسیون، این بیماری شدیدا کشنده است.
• دیستمپر: یک بیماری ویروسی است. این بیماری روی سیستم عصبی، ریه و روده اثر می‌گذارد. واگیردار و بسیارکشنده است.
• هپاتیت: این بیماری عفونی است. هپتاتیت کبد سگ را درگیر می‌کند. با این حال قابلیت سرایت به سایر نقاط بدن را نیز دارد. در توله سگ‌ها این بیماری بسیار کشنده است.
• هاری: این بیماری نیز ویروسی است. هاری روی مغز و اعصاب نخاعی اثر می‌گذارد. همینطور قابلیت سرایت به انسان را دارد. هاری کشنده‌ترین بیماری در سگ‌ها است. همینطور در 99% مواردی که انسان‌ها دچار هاری شده‌اند، این بیماری را از سگ‌ها گرفته‌اند.
• پاراانفولانزا: یک نوع بیماری آنفولانزا است. این بیماری رگ‌های خونی سگ را هدف قرر می‌دهد. در موارد شدید، سرفه‌های سگ خونی می‌شوند. این بیماری نیز قابلیت واگیر به انسان را دارد.

واکسن های غیراصلی

یک سری بیماری دیگر وجود دارد که بومی یک منطقه است. یا در دوره‌ای خاص شیوع پیدا کرده است. به چنین دلایلی ممکن است دامپزشک دستور تزریق واکسن این بیماری‌ها را بدهد:

• واکسن لپتوسپیروز
• واکسن کنل کاف
• واکسن بیماری لایم
• واکسن بوردتلا

هاری

همانطور که گفته شد، این بیماری ویروسی است. این بیماری روی ماده‌ی خاکستری مغز سگ و سیستم عصبی مرکزی او اثر می‌گذارد. انتقال این بیماری از طریق خون و بزاق آلوده است. برای مثال وقتی که حیوانی آلوده، حیوان یا انسان دیگری را گاز بگیرد. در بذاق حیوان، مقدار زیادی از این ویروس وجود دارد. با گاز گرفتن، بدن حیوان یا انسان زخم می‌شود. به این ترتیب بزاق آلوده سگ به طرف دیگر منتقل می‌شود. آن دسته از حیوانات خانگی که با حیوانات وحشی از جمله خفاش، روباه و گرگ در تماس هستند، ممکن است به هاری دچار شوند.

یک کلیشه راجع به هاری وجود دارد. اینکه حیوانی که هار شده، خوی تهاجمی پیدا می‌کند. این بخشی از ماجراست. در واقع هاری دو شکل متفاوت دارد. حالت شایع آن، به صورت ساکت و خاموش است. یعنی حیوانی که دچار شده به جای تهاجمی شدن، بیشتر افسرده می‌شود.

نشانه‌های هاری خاموش:

• تب
• فلج شدن پاها یا صورت
• ضعف و بیقراری
• عدم تعادل
• مشکل در بلع
• واکنشی شبیه به اینکه چیزی در گلوی سگ گیر کرده باشد

در صورت وجود این موارد، باید در اولین فرصت سگ را به دامپزشک نشان دهید. با جدی نگرفتن وضع، اوضاع بدتر خواهد شد. فلج شدن بدن به سایر نقاط سرایت می‌کند. سگ به کما می‌رود یا خفه می‌شود و می‌میرد.

نشانه های هاری تهاجمی:

• تغییر اشتها
• خوردن و جویدن سنگ، خاک و زباله
• گاز گرفتن وسایل
• رفتار تهاجمی
• ترک محل زندگی و دویدن بی هدف
• ریزی بیش از اندازه بزاق
• کف کردن دهان
• چهره درنده
• تغییرات در صدا
• عدم توانایی خوردن و آشامیدن

کرم قلب

نام این بیماری در واقع  دیروفیلاریا ایمیتیس است. شیوه انتقال از طرف پشه‌هایی است که حاوی لارو این کرم هستند. اینطور بیماری به سگ منتقل می‌شود. از وقتی که پشه سگ را نیش می‌زند تا کرم بالغ به قلب سگ برسد، شش ماه طول خوهد کشید. کرم بالغ تا سی سانتیمتر رشد می‌کند. این کرم در قلب تکثیر می‌کند و کرم‌های نابالغ خون سگ را آلوده می‌کنند.

این بیماری بیشتر در سگ‌هایی شایع می‌شود که بیرون از خانه زندگی می‌کنند. در ایران، این بیماری بیشتر در آذربایجان شرقی و اردبیل دیده شده است. با این حال در جهان اینطور مرسوم است که در هوای گرم احتمال آن بیشتر است. در موارد گزارش شده این بیماری، بیشتر سگ‌های سه تا هشت سال دیده شده‌اند. همینطور احتمال بیماری سگ‌های نر چند برابر سگ‌های ماده است.

سگ‌هایی که به این بیماری دچار می‌شوند عمدتا نشانه خاصی ندارند. گاهی سرفه خواهند کرد. هرچه زمان بیشتری بگذرد، سرفه‌ها شدیدتر می‌شوند. همینطور توانایی سگ برای ورزش و تفریح کمتر می‌شود. اینجا جایی است که کرم‌ها به ریه آسیب زده‌اند. در ادامه وزن سگ کم می‌شود و امکان غش کردن در او وجود دارد.

همانطور که پیشتر گفته شد باید به تغییر رفتارهای سگ توجه کرد. این بیماری هرچه زودتر درمان شود، قابلیت درمان بهتری دارد. بهتر است با اولین نشانه‌ها سگ را برای آزمایشات به نزد دامپزشک ببرید. برای جلوگیری از این بیماری، یک سری داروهای پیشگیرانه ضد انگل وجود دارد.

آرتریت یا آرتروز

آرتروز یک بیماری تاثیرگذار روی عملکرد مفاصل بدن است. این بیماری درد و ناراحتی شدید ایجاد می‌کند. مفاصل زیادی مانند شانه، آرنج، زانو، مچ یا ستون فقرات در سگ ممکن است دچار آرتروز شوند. این بیماری عمدتا به دلیل آسیب دیدگی غضروف ایجاد می‌شود. این ممکن است براساس سایش و پاره شدن، پیری، مسائل مادرزادی، چاقی یا مصدومیت‌ها باشد. در مجموع غضروف وظیفه دارد که جلوی شوک را بگیرد. وقتی غضروف آسیب ببیند، سلول‌ها می‌میرند. همینطور آنزیم‌هایی ایجاد می‌کنند که باعث التهاب می‌شوند.

درک نشانه‌های آرتروز در سگ، به دقت زیادی نیاز دارد. باید به طور دقیق تغییر رفتارهای سگ خود را زیر نظر داشته باشید. در مراحل اولیه آرتروز، ممکن است نشانه‌ها معدود باشند. در کل نشانه‌هایی مانند محدودیت در راه رفتن، غیرطبیعی راه رفتن، عدم علاقه به تحرک یا لیسیدن افراطی بخشی مفصلی از بدن می‌توانند نشانه‌های این بیماری باشند. با وجود هرکدام از این نشانه‌ها بهتر است سگ را در اولین فرصت به نزد دامپزشک ببرید.

کنل کاف

به یک سری بیماری ویروسی یا باکترایی می‌گویند که تارهای صوتی سگ را هدف قرار می‌دهند. علائم این بیماری، چیزهایی مانند سرفه‌های خشک و مداوم، استفراغ، خلط کفی، تب و ترشحات بینی هستند. این بیماری‌ها خطرناک هستند و قابلیت سرایت بالایی دارند. از طریق ظرف غذا، آب یا حتی بازی کردن، ممکن است این بیماری به سگی دیگر منتقل شود. سگ‌هایی که واکسینه نشده باشند، ممکن است این بیماری را به هم منتقل کنند. اوضاع می‌تواند در پناهگاه‌های سگ که در فضایی سربسته سگ‌های زیاد وجود دارند، بدتر باشد.

در صورت بروز علائم، باید به سرعت سگ را به دامپزشکی برد. باید این سگ از سایر سگ‌ها جدا شود. همینطور بوخور می‌تواند باعث تا حدودی التهاب مجرای تنفسی را کاهش دهد. قرار دادن سگ در معرض دود سیگار و دخانیات این بین، عملی بسیار خطرناک است.

پاروویروس 

یک بیماری مسری و کشنده بخصوص در توله سگ‌ها است. این ویروس مرگبار به گلبول‌های سفید حمله می‌کند و روی روده تاثیر می‌گذارد. همینطور وقتی حیوان به این بیماری دچار شود، مستعد مشکلات قلبی خواهد بود. بی‌حالی، استفراغ، بی‌اشتهایی و اسهال خونی نشانه‌های این بیماری است. این ویروس برای مدت زیادی حتی روی اجسام باقی می‌ماند. توله سگ‌ها اگر واکسینه شده باشند، احتمال ابتدا به این بیماری به شدت کاهش پیدا می‌کند.

از بین نژادهایی که بیشتر مستعد این بیماری هستند، می‌توان به دوبرمون، رتریور، تریر آمریکایی، ژرمن شپرد و روتوایلر اشاره کرد. احتمال ابتلای سگ‌های مسنی که واکسینه نشده‌اند، به این بیماری زیاد است. این بیماری به طور کامل ریشه‌کن نشده است. حتی در صورت ابتلا و دوره درمان، ممکن است کاملا بهبود پیدا نکند.

دیسپلازی مفصلی لگنی

یک بیماری استخوانی است. در این بیماری کشکک مفصلی لگن سگ از جا در می‌رود. این بیماری ممکن است پیش از بلوغ هود را نشان بدهد. چند دلیل بر این بیماری وجود دارد. ژنتیک، رژیم غذایی، افزایش سریع وزن و فعالیت کم، این دلایل هستند. سگ‌هایی که به این مشکل دچار می‌شوند، در برابر دویدن مقاومت به خرج می‌دهند. آنها تلوتلو می‌خورند، احساس ضعف می‌کنند یا ممکن است فعالیتشان به شکلی چشمگیر کاهش یابد. گاهی هم دست‌ها قوی و پهن می‌شوند، به این معنی که به جای حمل بیشتر وزن بدن با پاها، از دست‌ها کمک می‌گیرند.

این مشکل با جراحی و تعویض مفصل با مفصل مصنوعی درمان می‌شود. مفاصل جایگزین می‌توانند از جنس فلز یا پلاستیک باشند. سگ‌هایی که به دلیل نژاد، مستعد بزرگ شدن هستند، بیشتر در معرض این مشکل هستند. ژرمن شپرد، سرابی و تریر بوستونی از این دسته هستند.

عفونت گوش

سطح داخلی گوشِ سگ‌ها نرم و دارای کمی ترشحات موم‌مانند است. برخی بیماری‌ها این بین باعث التهاب و عفونت گوش می‌شوند. علائم این بیماری، چیزهایی نظیر تحریک شدید گوش، استشمام بوی بد از گوش و خروج ترشحات از آن است. این بیماری ممکن است دلایل زیادی داشته باشد. سگ‌هایی که در آب شنا می‌کنند، مستعد این مشکلات هستند. سگ‌هایی که دائما در محیط‌های گرم و مرطوب هستند نیز ممکن است به این مشکل دچار شوند. به جز این مسائل محیطی، مسئله نژاد هم دخیل است. نژادهایی که در آنها گوش‌ها سست و آویزان هستند و از سمتی کانال گوش تنگ و باریک است، مستعد هستند.

اگر مشکل پس از مشخص شدن نشانه‌ها درمان نشود، مشکلات پیچیده‌ای ممکن است پیش بیاید. حس شنوایی کاهش پیدا می‌کند، هماتوم تشکیل می‌شود (تجمع خون خارج از رگ)، پاره شدن عروق خونی در گوش و حتی التهاب مغزی ایجاد می‌شود.

آب مروارید

یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و سگ است. این بیماری در سگ‌ها موجب کدرشدن عدسی چشم می‌شود. این موضوع ممکن است در بخشی یا تمام چشم ایجاد شود. عدسی چشم که پشت عنبیه قرار دارد، به دلیل این بیماری تیره می‌شود. به همین دلیل نور نمی‌تواند از شبکیه چشم عبور کند و کوری رخ می‌دهد. بیشتر این بیماری ارثی است. مثلا سگ‌های پشمالوی مینیاتوری، کوکو اسپانیل، تریر اسکاتلندی و گلدن رتریور مستعد این بیماری هستند.

نشانه‌ها بسته به سطح بیماری متفاوت است. سگ‌هایی که تا 30 درصد کدری را در چشم‌های خود دارند، نشانه‌ای ندارند. وقتی این موضوع به شصت درصد و بیشتر می‌شود، آنها ممکن است در دیدن اشیا به مشکل بخورند. در برخی موارد، آب مروارید، مربوط به دیابت قندی است. در این شرایط، سگ ممکن است نشانه‌هایی مانند کاهش وزن، افزایش تشنگی و زیاد شدن دفعات ادرار را داشته باشد.

به جز مسئله دیابت و نژادی، یک سری دلایل دیگر نیز موجب بیماری آب مروارید می‌شود. بالا رفتن سن، قرار گرفت در معرض شوک الکتریکی، التهاب چشم، کلسیم پایین در خون و قرار گرفتن در معرض اشعه یا مواد سمی از آن جمله هستند. باید حواستان به چشم‌های سگ باشد. در صورت هر گونه لکه‌ی سیاه در چشم‌ها، باید به سرعت او را به نزد دامپزشک ببرید.

در بسیاری از موارد، جراحی توصیه می‌شود. آب مروارید اختلالی پیشرونده است و با تاخیر، وضعیت بدتر می‌شود. یکی از روش‌های جراحی، فیکو نام دارد. در این روش عدسی چشم خارج می‌شود و عدسی مصنوعی گذاشته می‌شود. پس از جراحی چند هفته‌ای سگ نیاز به استراحت در خانه دارد.

چاقی

البته چاقی فی نفسه بیماری نیست. با این حال در سگ‌ها بسیار خطرناک و شروع کننده بیماری‌های زیادی است. درصد سگ‌های دچار وزن اضافه، زیاد است. این مشکل باعث کاهش عمر و مستعد شدن حیوان به بیماری‌های زیادی می‌شود. در عین حال، سگ‌های ماده بیشتر از نرها مستعد چاقی هستند. چند عامل هستند که باعث افزایش احتمال چاقی می‌شوند: غذا خوردن زیاد، مشکلات هورمونی، فعالیت کم، عقیم شدن.

یک راه برای بررسی اضافه وزن سگ‌ها، لمس ناحیه دنده‌ها است. باید بتوانید بدون فرو بردن زیاد انگشت، به ستون فقرات برسید. اگر بیش از 2.5 سانتی متر انگشت فرو برود و بعد به استخوان برسید، سگ شما اضافه‌وزن دارد. مانند انسان، جلوگیری از اضافه‌وزن راحت‌تر از کاهش وزن است. برای همین بهتر است که در زمینه تعادل وزن، با دامپزشک مشورت کنید. او به شما رژیم غذایی مناسب با توجه به وضعیت سگ را توصیه می‌کند و از تمرینات یا پیاده‌روی با اندازه مناسب می‌گوید.